Kawa to jeden z najpopularniejszych napojów świata. Każdego dnia ludzie na całym świecie wypijają miliony filiżanek i kubków kawy, gorącej lub na zimno, z mlekiem, przyprawami, słodzoną lub gorzką. Z pewnością też ją pijasz i zastanawiasz się czasem, czy kawa jest zdrowa, czy też nie? Dziś rozwiejemy twoje rozterki!

Najważniejszy jest umiar

Czarny napój, który uzyskuje się z palonych ziaren kawowca, to bogactwo różnorodnych substancji. Większość z nich ma dobroczynne działanie dla organizmu, ale trzeba pamiętać, że w zbyt dużej dawce mogą już zaszkodzić. Już od lat lekarze i naukowcy twierdzą, że w wielu sytuacjach to właśnie dawka decyduje o tym, czy coś jest szkodliwe, czy też nie. Tak samo jest z naszym czarnym aromatycznym napojem - umiar to podstawa. W małych ilościach można uznać, że kawa jest zdrowa.

Działanie kofeiny

Najbardziej znanym składnikiem kawy jest kofeina. Ta niemal czarodziejska substancja wpływa na nasze funkcje poznawcze. Jeśli jesteś wypoczęty, poprawia czujność i skraca czas reakcji. Jeśli zaś masz za sobą zarwaną noc, kofeina korzystnie wpływa na procesy podejmowania decyzji, uczenia się, a nawet na takie czynności jak prowadzenie samochodu. Kofeina może być również dodatkowym wsparciem dla osób pracujących w nocy, pomaga się skoncentrować i zachować energię umysłową.

Badania potwierdzają też, że kawa łagodzi objawy związane z niewystarczającą ilością odpoczynku i nieregularnym snem, np. przy pracy na zmiany czy „jetlagu” czyli syndromem występującym po zmianie strefy czasowej.

Ile dziennie można wypić?

No dobrze, skoro kofeina jest takim błogosławieństwem - ale tylko wtedy, gdy z nią nie przesadzisz - to jaka jest dopuszczalna dzienna dawka? Wszystkie badania potwierdzają, że optymalne dla zdrowia dzienne spożycie kofeiny wynosi maksymalnie 300 mg. To równowartość mniej więcej trzech filiżanek. Oczywiście dużo zależy od tego, czy jesteś miłośnikiem kawy i pijesz ją regularnie. Jeśli nie spożywasz jej każdego dnia i nagle, w jakiś ciężki poniedziałek, przyjmiesz 300 mg kofeiny, to może być dla ciebie za dużo.

Jak często?

Czas działania kawowej kofeiny zależy od okresu potrzebnego organizmowi na jej eliminację. W ciele dorosłego człowieka kofeina rozkłada się średnio w ciągu 5 godzin. Dlatego sensowne jest picie tych trzech filiżanek nie jedna za drugą, ale w sporych odstępach czasowych.

A dlaczego tak bardzo potrzebujemy kawy po przebudzeniu?

Przez kilka lub nawet kilkanaście nocnych godzin snu robimy sobie przerwę od kofeiny. Jej stężenie we krwi mocno się więc obniża, dlatego rano nasz organizm ze zdwojoną siłą domaga się filiżanki mocnej kawy.

Czy skoczy ci ciśnienie?

Nie pij kawy, bo ci skoczy ciśnienie! Ile razy słyszałeś taką przestrogę? Do niedawna kofeina była uznawana za czynnik zwiększający ciśnienie tętnicze, dlatego odradzano jej spożycie wielu osobom. Okazuje się jednak, że jest to efekt krótkotrwały, a rozsądne picie kawy może zapobiegać zawałom serca. Nie można jednak zapomnieć, że wysoką zawartość kofeiny mają też inne napoje, np. modne ostatnimi czasy energetyki. Jeśli więc cierpisz na choroby o podłożu sercowo-naczyniowym, lepiej sumuj dziennie spożycie kofeiny z różnych źródeł.

Kawa to młodość

Pamiętaj - kawa to nie tylko kofeina! Okazuje się, że ten napój to prawdziwa bomba antyoksydantów. To grupa związków chemicznych wstrzymujących proces utleniania się, wspierających mechanizmy obronne komórek. Przeciwutleniacze chronią ludzki organizm przed rozwojem różnego rodzaju chorób, w tym nowotworów, spowalniają procesy starzenia się skóry i dodają sił. Zazwyczaj słyszy się o działaniu antyoksydacyjnym zielonych warzyw lub cytrusów, a tu proszę! Zbawienna jest również kawa! Taka dawka antyoksydantów sprawia, że na pytanie, czy kawa jest zdrowa można odpowiadać twierdząco!

Pamiętaj jednak, że ważna jest tu odpowiednia jakość kawy - szczególnie polecana jest Robusta – i najlepiej przygotowywać ją w ekspresie ciśnieniowym. W kawie wysoko przetworzonej, np. rozpuszczalnej, o przeciwutleniacze już dużo trudniej.

Czy kawa jest moczopędna?

Po wypiciu kawy czujesz parcie na pęcherz, prawda? Eksperci uspokajają, że w tym przypadku działanie moczopędne jest krótkotrwałe i przez to nie ma wpływu na nerki. Jednak zdrowiej będzie, jeśli między jednym kubkiem kawy a drugim będziesz pić dużo innych płynów. Tradycyjnie polecamy wodę, ale sprawdzą się też soki owocowe, herbata - zwłaszcza ziołowa i owocowa.

Tylko w dobrze nawodnionym organizmie dobroczynne substancje kawy mogą oddziaływać w pełni, czyli sprawić, że będzie naprawdę zdrowa. I jeszcze jedno: z moczopędnym wpływem kofeiny lepiej sobie radzą osoby, które piją ją regularnie.

Czy kawa uzależnia?

Kawę określa się mianem używki, ale badania dowodzą, że zaburzenie związane z jej spożywaniem nie spełniają ogólnych kryteriów uzależnienia czy nałogu. Obserwując gatunek ludzki, łatwo dostrzec, że nagła i zupełna rezygnacja z regularnego picia kawy powoduje charakterystyczne objawy: ból głowy, senność, spadek życiowej energii i nastroju. Takie samopoczucie może towarzyszyć nam nawet ponad tydzień, zwłaszcza gdy wcześniej piliśmy dużo kawy. Dlatego zaleca się, by stopniowo zmniejszać liczbę filiżanek czarnego napoju – o ile chcemy zrezygnować z jego picia.